Gajil,Gecil,گجيل
 

گجيل

 
شعر - ناغيل
يازيلار - مقاله لر
اسماعيل جميلينين شعرلري
 


ايسکندرين اؤلوم ناغيلي

 

"حکمت سوزلري"" آتالارسوز""دئيم لر""مثللر" درين معنالار داشيان ياشايش اويوتلري کيمي آنلاديلان "ائل بيليمي" يا فولکلورندان سايليرلار کي اونلاري تاريخين درينليکلريندن و تجربه لي آغ ساققال و آغ بيرچک لر اوز يادداش لاريندا سينه- دن –يسنه يه داشييب بيزلره آرماغان ائلميشلر.بير چوخ آتاسوزونون و مثلين کيملر طرفيندن ياراديلديقي و ندني بللي اولماديقي آيدين دير آمما زنگين فولکلور خزانه ميزين تاريخي ناغيلارندان يولا چيخاراق بير چوخ آتاسوزونون و مثلين و دئيمين کوکونو تاپماق اولا.آشاغيدا گلن آذربايجان ناغيلارندا بيريسي اولان ايسکندر ناغيلي ؛بير نئچه بوگون بئله آغيزلاردان اولان حکمتلي سوزوو دئيم و مثلين کوکونو آيدين لادير.

«گونشدن باج آلير»«اؤلوم حاق دير» «ال چکمک»«هامي دونيادان الي بوش گئده ر»«اينسان گوزون توپراق دويورار»«دلي ده دوغروخبر»سوزلري بوقسيا و آذربايجانا آيييت اولان ناغيلدان آلنديقيني گورمک مومکوندور.خاطيرلانماق گرکير کي بو ناغيل و ايسکندرين اؤلوم ناغيلي آذربايجان واريانتي سايلير و تکجه آذربايجان خلقينه باغلي دير.

 

ايسکندرين اؤلوم ناغيلي

سيزه هاردان خبروئريم؛آزدانيشانلاردان،قارادينمزلردن،مرد-مردآروادلاردان،هورمين ايتلردن،اولامايان چاققالاردان،چوخ دانيشمايانلاردان،ائشديب عمل ائدمينلردن ،بيزومينيب،چاي كئچنلردن،ياباائيله دووقا ايچنلردن ،خوروز بئلينده بوستان اكنلردن،كوسا ساققاليلاردانزر-زرگلردن،نه بيليم ندن،نه بيليم ندن،لعنت قويروقلي يالانا ،رحمت قويروقسوز دوزه،بيرگوزپوزانا،ايكي گوز دوزنه،رحمت يازانا ،لعنت پوزانا،سوز قالسين ،اينسان گئتسين،ياخشيليق قالسين،پيسليق گئتسين،دوست وار اولسون،عاقيلي يئسين،عاقيلسيز حسابلاسين؛دئينلر بئله دئميشلر کي،ايسکندربوتون دونياني فتح ائديب گوچو آشيب –داشديقيندان داها آيري بير يئر قويماميش دير کي اونا باج وئرمميش اولسون.اوندان اوتوروتاتارلانيب قوشونوايله يولا دوشور تا گئديب "گونش دن باج آلسين".

اوزون بير موددت يول گئتديگدن سونرا ايسکندر اوز وزيرينه دئير کي:- ارستون،کيتابلارا باخ گور کي من بوقدر ياشايدقدان سونرا هاردا و نه واقت اؤله جيم؟؟!!

وزير کيتابا باخيب دئدي: - آي ؛گون گورسدمير،آنجاق ائله بير واقت اؤله جکسن کي ؛آلتين داش،اوستون پولاد اولاجاق.

ايسکندر گئنه آت اوستونده بير موددت يول گئتديلر.ائله بير يئره گليب چاتديلار کي،گونشين ايستي سيندن نه يئريمک ؛نه ده نفس چکمگه اينجارقالدي.ايستي ايسکندري لاپ جانيندان بيزديرميشدير ؛نه بير کولگه نه ده بير آغاجليق گورونوردو تا بير آزاوردا دينجلسين.آخيرده ايسني ايسکندري ووروب ناخوشلاتدي.قوشون اهلي هرنه قدر يئرآخنارديلار تا ايسکندري اوزالدالار بير يئر تاپا بيلمديلر.ناچار بير داش قايا اوستونه اوزالديب،اوز قالخانلارين ايسکندرين اوستونه توتدولار تا بير آز کولگه اولوب ايستي دن قورتولسون.

بو حالده ايسکندر خبر آلدي:- وزير بو نه يئردي؟

وزيرده دئدي:- همان دئديگيم يئردير کي قاباقميزا چيخدي!"آلتين داشدان،اوستون پولاددان اولان يئر"بودور.

ايسکندر دئدي: - ايندي من يقين اؤلوم زمانيم دير.آناما دئين کي ،منيم احسانيما بوتون اولکه دن شاهلاري،تاجيرلري،فقيرلري چاغيرسين.منيم آديما گوره دفن ائتسين.

ايسکندر وصيت ائديب اؤلدو.قوشون اونو ميتين اوز يوردونا قايتاريب آناسينا ائله ديگي وصيتي يئرينه گتيرمگين ايستدي.

آناسي ايسکندرين جنازسين گوردوگونده ،واي بالام دئييب،باشينا ووروب ؛ساچين باشين داغيتماقا باشلادي.چوخلي شيون ائله ديکدن سونرا ايسکندرين دئديگي کيمي بوتون اولکه ده ياشايان شاهلاري،تاجيرلري ،فقيرلري بير آرايا يغييب ايسکندرين جنازه سيني لعل و جواهيرلرله بزتديردي.سونرا دئدي کي: من ايجازه وئرمه رم کي بويوک ايسکندرين جنازسيني قارا توپراقلارا قويسونلار!هرنه قدر دئديلر کي بئله ايش اولماز ؛ايسکندرين آناسي قيول ائله مدي کي ائله مدي.چوخ گوتور –قويدان  سونرا وزير بئله دئدي کي:- ايندي کي اوغلونون باسديرماقينا راضي اولمورسان بس ائله ده بيزيم مصاجت ميز بودور کي اونون جنازه سيله سني بير اتاقا قويوب سنده اونون يانيندا اوتوراسان.بو شرط ايله کي هئچ بير شئي يئميسن!

ايسکندرين جنازسيله آناسين بير اتاقا ساليب ؛آناسي اوچ گون اوچ گئجه هئچ بير شئي يئمدن باخيب آغلادي.دوردونجو گون آرواد آغلاماقدان آز قاليردي هلاک اولسون.امما ائله برک آجيخميشيدي کي بوتون بدني ياپراق کيمي اسيردي.آرواد زوراکي آياقا دوروب اتاقي دولاندي تا بلکه بير يئمک تاپسين.

سن دئمه کي آغيلي وزيرده بير پارچا چوره گي اتاقين لاپ اوجا يئريندن آسلانماسيني امر ائلميشدير.آروادين گوزو بو آسيلديگي چوره گه ساتاشيب نه قدر چاليشدي وآلشدي گوردو الي چاتمير کي چاتمير.

آروا گوردو لاپ آجيندان اولوم حاليندا ديرواتاقدا دا هئچ بير شئي تاپيلميردي کي آياقلارنين آلتينا قويسون تا بير پارچا چوره کي گوتوروب يئسين.آخيرده علاجي هر يئردن اوزولوب چيخدي اوغلونون ميتنين اوستونه.چوره گي ائنديريب يئره دوشدو.دئمه سارايين آداملاريدا آروادي ائشيکدن گودورموشلر.آرواد چوره گي ائنديريب دوشن کيمي اونلا رايچري گيريب دئديلر: آي خانيم گوردون کي بيز خاققلي يوخ هئچ کيم دونيادان دويماينجا ؛بوردان آل چکه بيلمز.

آناسي اوز-اوزونه دئدي:سيز دوز دئيرسيزآمما قوي ياسا گلن قوناقلاردان خبربيليم ،اونلاريندا هئچ اؤله ني اولموش!

وزير دئدي:- ياخشي سي بودور کي بير تدبير قيليب بونودا بيلديرم وبئله امر ائله دي کي ايکي جوريئمک حاضيرلييب قوناقلارا گتيرسينلر.سونرا دا دئدي کي: - اؤلوسو اولان بو قابدان يئسين،اؤلميني اولمايان بوبيري قابداکي يئمک دن.

هامي بيرينجي قابدان باشلادي خوره ک يئميه.وزير دئدي: - ايندي گوردون کي دونيادا هامينين بير اولوسو واردير و تکجه سن دگيلسن کي بالان اؤلوب!

بو حال ايسکندرين آناسيني بير آز تسلي ائديب آغلاماقدان ال چکدي.صاباحيسي گون بويوک ايسکندري جلال ايله شهردن چيخارتديلار تا آپاريب قويلاسينلار.تابوتو يئره قويان زمان گوردولر کي ايسکندرين ساغ الين تابوت دان ائشيکده قاليب نه قدر چاليشديلارکي ساغ الين تابوتا قويسونلار باشارابيلمديلر.گئنه تازاشدان ايسکندرين الي ائشيگ ده قالدي.

ايسکندرين آناسي بو احوالي گوردوگونده دئدي:- اوغول،ديله گل گوره ک نه ايستيرسن؟ايسکندردن جواب گلمدي،"اوغول آنان قوربان "دئييب باشلادي آغلاماقا.

وزير دئدي:- بلکه قيلينجين ايستير؟گتيريب قيلنجيني وئرديلر آمما کار سالمادي.

شاهلار دئدي: بلکه قيزيل و قوموش ايستير.امما اودا کار سالمادي.

تاجيرلر دئديلر : بلکه پول و واردوولت آرزوسوندا دي! امما اوداگئنه کارسالمادي.

فقيرلر ده دئديلر : بودونيادان آج اؤلموشدور!!،چوره ک وئرن ال چکسين.بو ايشده فايدا وئرمدي.

بئله دئيرلر کي" دلي ده دوغرو خبر"بوقدر جماعت و قوشون آراسيندان بير دلي وارميش؛اودا ياس گونونده الينده بير سوموک قميره-قميره قبريستانا گلميشيدي.دلي کي گوروردي هامي چاليشير ايسکندرين ساغ الين تابوتا قويسون آداملاري آرالاييب زوراکي اوزونو ايسکندرين يانينا چاتديردي.قاباقا گئچيب بير آز يئردن تورپاق گوتوروب ايسکندرين اووجونا قويدو.بو حالده ساغ الي محکم يومولوب الي ايچري چکيلدي.ايسکنديرن اللريني سينه سي اوستونه قويوب هامي بو ايشه حيران قالدي.

دلي سوموک الينده اوزاقلاشدي.ايسکندرين آناسي دئدي:- ايندي گوردوم کي اوغلوم دونيادان دويماييب دير!اي واي!!

بئله جه ايسکندري دفن ائديب چيخيب گئتديلر.

بير نئچه گون سونرا آناسي "اوغول اوغول "دئيه دئيه قبريستانا دوندو."ايسکندر؛ايسکندر "چاغيرماقا باشلادي.هئچ بير يئردن جواب آلمادي بيرده چاغيردي.قبيرلرين بيريندن سس گلدي:

«-اي يازيق نه ايسکندر-ايسکندر چاغيريرسان!بيزي ندن راحات بوراخيرسان؟بورادا اوقدر ايسکندرلر واردير کي بيز نه بيلک سن هانسيسين چاغيريرسان!بيز نه بيلک سن هانسيني آناسي سان!»

ايسکندرين آناسي باشينا دوويوب دئدي: - من ائله بيليرديم کي دونيا اوزونده منيم اوغلوم ايسکندردير،باشقا ايسکندر يوخدور.دئمه يوزمين اوغلوم کيمي ايسکندرلر گليب گئتميش!

اوگوندن سونرا ايسکندرين آناسي بيرداها آغلاماييب ايسکندره آخ- واي ائيله مدي.

 

  ناغيلي توپلايب يازيا آلان:علي برازنده(تورک)

 

 

گجيل سايتي ركلاملاري وئريلن سايتلارين محتواسيندان سوروملو دئييل.
 بو ركلاملار ايراندا ، آذربايجان سايتلارين آرتيق راق تانيتديرماق اوچون بوردا ويريليب ديلار.



گجيل سايتي لينکي وئريلن سايت يا يازيلارين محتواسيندان سوروملو دئييل.

E-mail : webmaster@gajil.20m.com
Copyright © 2003-2004.